Odkrywanie skarb贸w przesz艂o艣ci cz臋sto inspiruje kolejne pokolenia do penetrowania na nowo korzeni, do budowania przysz艂o艣ci – m膮drzejszej o dokonania i b艂臋dy protoplast贸w. Wiosna 2007 roku to czas prze艂omowy dla „administrator贸w” i mi艂o艣nik贸w historii Mys艂owic. Przed mieszka艅cami miasta-tygla, czas wielkich wyzwa艅 i szans. Konkrety?
Powr贸t „Zegara 艢wiatowego” nie wymaga dorabiania legendy. On sam jest legend膮. Nie tylko zegarmistrzowskim arcydzie艂em patrz膮cym na nas ze starej fotografii, ale i eksponatem, stoj膮cym w naszym muzeum, tu偶-tu偶, o wyci膮gni臋cie r臋ki. To, o czym rozmawia艂o si臋 od dawna i czego realizacja by艂a w sferze obietnic, marze艅 wielu mys艂owickich decydent贸w – sta艂o si臋.
Przesz艂o艣ci zmieni膰 – nie spos贸b, zafa艂szowa膰, przemilcze膰 – owszem, ale k艂amstwo ma nogi kr贸tkie. Mo偶na wi臋c jedynie budowa膰 m膮drzejsz膮 przysz艂o艣膰. Tak m贸wi膮 – podobno – zegary. Ws艂uchajmy si臋 w ich g艂os.
Przesz艂o艣膰 – konkretna, znana z imienia, nazwiska i czyn贸w – jest na pewno wielk膮 wskaz贸wk膮 i bod藕cem do budowania. W jakim duchu? Separatyzmu? Szowinizmu? Poczuciu krzywd? Tych ostatnich zapomina膰 nie wolno, na nich jednak przysz艂o艣ci budowa膰 nie spos贸b.
W naszych planach jest – zakrojona na szerok膮 skal臋 – akcja budowy 艣cie偶ek edukacyjno-turystycznych na obszarze „Tr贸jk膮ta Trzech Cesarzy”. Po co dotykamy ten temat? Nie po to przecie偶 by wychwala膰 pa艅stwa-okupant贸w. Do艣膰 wiele krzywd si臋 dokona艂o i polskiej krwi wsi膮k艂o w ziemi臋, by teraz idiotycznie u艣miecha膰 si臋 do „upstrzonej podobizny Cesarza”, portretu KuK czy Jego Wieliczestwa Cara! Ukazanie „upiora rozbior贸w” ma by膰 ostrze偶eniem. Geograficzno-historyczna fanaberia pa艅stw-rozbiorc贸w wywindowa艂a Mys艂owice do roli niezwyk艂ej. Tu najwyra藕niej wida膰 by艂o 艣mier膰 Rzeczypospolitej. I to memento ma s艂u偶y膰 nauce i przestrodze. Polska mo偶e by膰 tylko taka – jak膮 zbudujemy i obronimy. „Tr贸jk膮t Trzech Cesarzy” o tym b臋dzie przypomina艂.
W regionie przemys艂owym G贸rnego 艢l膮ska nie ma tak specyficznego miejsca, a troska o nie potwierdzi zainteresowanie dziedzictwem kulturowym. „Tr贸jk膮t Trzech Cesarzy” to miejsce ciekawe, godne uwagi i specyficzne dla miasta regionu i kraju. Tu bowiem zbieg艂y si臋 w XIX wieku granice trzech mocarstw (Austrii, Prus i Rosji) 贸wczesnej Europy opieraj膮ce si臋 na Bia艂ej Przemszy, Czarnej Przemszy i Przemszy. Dzieje „Tr贸jk膮ta” si臋gaj膮 1873 r., kiedy na spotkaniu trzech w艂adc贸w w pa艂acu Sch枚enburm podpisano dokument o utworzeniu zwi膮zku trzech cesarzy, reguluj膮cy podzia艂 polityczny 贸wczesnej Europy 艣rodkowo – wschodniej. Miejsce zbiegu granic trzech pa艅stw szybko sta艂o si臋 atrakcj膮 turystyczn膮, a zw艂aszcza po wytyczeniu drogi 艂膮cz膮cej „Tr贸jk膮t” z Promenad膮 - miejsce spacerowe mys艂owiczan znane od po艂owy XIX wieku. Do Promenady mo偶na by艂o doj艣膰 lub dojecha膰 z Parku Zamkowego specjalnym pojazdem. Tak powsta艂 obszar stanowi膮cy atrakcj臋 turystyczn膮, zar贸wno dla mys艂owiczan, jak i przyjezdnych. Do Mys艂owic zje偶d偶ali tury艣ci przede wszystkim z Wroc艂awia i Berlina, ale r贸wnie偶 z Francji, Szwajcarii, Belgii i Holandii, co potwierdzaj膮 zachowane do dzi艣 wysy艂ane z nad Tr贸jk膮ta poczt贸wki. Go艣cie zje偶d偶aj膮cy do Mys艂owic znajdowali tu wiele atrakcji. W mie艣cie znajdowa艂o si臋 kilka restauracji w tym dwie na Tr贸jk膮cie i jedna w Parku Zamkowym. Przy jednej z nich dzia艂a艂 teatr, korty tenisowe, przy innych odbywa艂y si臋 wieczorki taneczne i dancingi. Z portu mys艂owickiego mo偶na by艂o pop艂yn膮膰 do Dzie膰kowic, a nawet do Krakowa. Zainteresowani mogli przej艣膰 na stron臋 rosyjsk膮 (za okazaniem paszportu) lub austriack膮. Tu mogli r贸wnie偶 zobaczy膰 emigrant贸w wyje偶d偶aj膮cych do Ameryki, bowiem, aby wydosta膰 si臋 z Europy nale偶a艂o przyby膰 do Mys艂owic i st膮d wyruszy膰 w dalek膮 podr贸偶. Wyje偶d偶aj膮cy (najcz臋艣ciej ubrani w stroje ludowe) pochodzili z ziem zaboru rosyjskiego np. z okolic Wilna, z zaboru austriackiego, zw艂aszcza z Ma艂opolski, ale r贸wnie偶 z teren贸w Chorwacji, Rumunii, Serbii i W臋gier. Prawdziwy boom turystyczny trwa艂 w latach 1900 – 1914. W tym okresie przez Promenad臋 przechodzi艂o oko艂o 8 tys. os贸b tygodniowo. Z okresu 艣wietno艣ci Tr贸jk膮ta Trzech Cesarzy i Promenady oraz lat nast臋pnych ju偶 niestety cz臋sto tragicznych zachowa艂o si臋 wiele miejsc godnych zainteresowania przede wszystkim dla m艂odzie偶y, ale i doros艂ych. Obszar ten powinien by膰 偶yw膮 lekcj膮 historii poznawan膮 w trakcie w臋dr贸wki. Na pocz膮tku Promenady znajduje si臋 budynek dawnej stacji emigracyjnej – przed I wojn膮 艣wiatow膮 najwi臋kszy suchy pasa偶erski port l膮dowy. Za stacj膮 emigracyjn膮 po lewej stronie znajduje si臋 pomnik upami臋tniaj膮cy ob贸z dla wi臋藕ni贸w politycznych z czas贸w II wojny 艣wiatowej, wykorzystywany r贸wnie偶 p贸藕niej i funkcjonuj膮cy do po艂owy 1947 r. Zachowa艂o si臋 藕r贸de艂ko ze swoj膮 legend膮, ale bardzo zdewastowane i dlatego wymagaj膮ce 艣rodk贸w finansowych przywracaj膮cych jego pierwotny wygl膮d oraz brama wjazdowa do dworku Su艂kowskich. Na promenadzie, jak i Tr贸jk膮cie podziwia膰 mo偶emy pomniki przyrody (buk i d膮b). Na samym Tr贸jk膮cie zobaczy膰 mo偶na r贸wnie偶 zachowane bunkry z okresu I wojny 艣wiatowej. Specjalnej uwagi wymagaj膮 opisy historyczne poszczeg贸lnych miejsc, wykonane trwale. Przywr贸cenie 艣wietno艣ci Promenadzie i Tr贸jk膮towi uatrakcyjni nie tylko Mys艂owice, ale i s膮siednie miasta, jak Sosnowiec i Jaworzno, kt贸re ju偶 planuj膮 podobne przedsi臋wzi臋cia. „Tr贸jk膮t” po艂膮czy, jak kiedy艣 艂膮czy艂 3 miasta, 3 kraje, ale i b臋dzie przestrog膮 dla homofob贸w.
Planowane zagospodarowanie historycznych teren贸w w formie systemu 艣cie偶ek krajoznawczo-edukacyjnych, wytyczeniem tras, zgodnie z planami zagospodarowania terenu i wg uzgodnie艅 jest jednym z podstawowych priorytet贸w ochrony dziedzictwa kulturowego.
W tym zakresie planowane jest powstanie kompleksu na okre艣lonym obszarze, w zakresie realizacji kt贸rego jest: budowa infrastruktury energetyczno-wodnej oraz komunikacyjnej (drogi dojazdowe, parkingi), budowa obiekt贸w rekreacyjnych w obr臋bie punkt贸w orientacyjnych, uzasadnionych historycznie, oznaczenie i podkre艣lenie wa偶niejszych ci膮g贸w komunikacyjnych poprzez zmian臋 pod艂o偶a (kostka brukowa lub inny materia艂), projekt i realizacja identyfikacji graficznej, udro偶nienie wzniesie艅 i podej艣膰 przez wykonanie schod贸w z materia艂贸w naturalnych, zabezpieczenia siatk膮 przej艣cia marszruty pod mostami, wyb贸r i wykonanie punkt贸w widokowych (utwardzenie pod艂o偶a kostk膮 brukow膮, betonowe 艂awki, toalety, parkingi, 艣mietniki), zagospodarowanie bunkr贸w i podziemnych szczelin jako infrastruktury rozrywkowej, organizacja i wykonanie g艂贸wnej platformy widokowej w formie rekonstrukcji wie偶y Bismarcka z pomieszczeniami muzeum i sal膮 amfiteatraln膮, elementy historyczne (budki stra偶nicze, szlabany itp.).
Wsp贸艂czesna Europa na naszych oczach ewoluuje, jest i nadal mo偶e by膰 lepsza. Mimo przestr贸g malkontent贸w i sceptyk贸w sta艂 si臋 cud – zjednoczona Europa jest dla Polski szans膮. Inspiracj膮 dla rozwoju Polski i Europy jest – jakkolwiek prowokacyjnie to nie zabrzmi – w艂a艣nie przesz艂o艣膰. Uczciwie pami臋tana.
Realizacja pomys艂u budowy 艣cie偶ek edukacyjno-turystycznych na obszarze „Tr贸jk膮ta Trzech Cesarzy” – zrodzonego w艣r贸d grupy zapale艅c贸w, skupionych przy nowo powsta艂ym muzeum – wymaga wysi艂ku. Wsp贸lnego wysi艂ku mieszka艅c贸w, zaanga偶owania 艣rodk贸w i wiary w s艂uszno艣膰 budowy takich symboli. Oczekujemy, 偶e pomoc finansow膮 – na realizacj臋 tego projektu - znajdziemy w UE. Bez wsp贸艂pracy mieszka艅c贸w Mys艂owic ten pomys艂 uwi臋dnie. Jakie jest wi臋c Pa艅stwa zdanie?
Mys艂owicki Zegar Strefowy (obecnie poddany renowacji) b臋dzie udost臋pniony dla zwiedzaj膮cych pod koniec roku.
Adam Plackowski |
