W dniu 14 czerwca 1940 roku niemieccy nazi艣ci skierowali do KL Auschwitz pierwszych polskich wi臋藕ni贸w politycznych z wi臋zienia w Tarnowie. Dzie艅 ten uznawany jest za pocz膮tek funcjonowania obozu. Z okazji 66. rocznicy tego wydarzenia Pa艅stwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w O艣wi臋cimiu wyda艂o ksi膮偶k臋 autorstwa dr. Adama Cyry, historyka Muzeum, zatytu艂owan膮 Pozosta艂 po nich 艣lad... Dzia艂 Wystawienniczy Pa艅stowego Muzeum Auschwitz – Birkenau w O艣wi臋cimiu przygotowa艂 ekspozycj臋 o takim samym tytule: Pozosta艂 po nich 艣lad... Scenariusz wystawy opracowany zosta艂 r贸wnie偶 przez autora ksi膮偶ki, dr. Adama Cyr臋.
Publikacja oraz wystawa zwi膮zana jest z histori膮 bloku nr 11 i losami wi臋藕ni贸w, kt贸rzy na jego 艣cianach, drzwiach, parapetach okiennych i belkach stropowych pozostawili napisy i rysunki, wykonane niejednokrotnie przed straceniem.
Blok nr 11 zwany by艂 Blokiem 艢mierci. W jego piwnicach obozowe w艂adze SS utworzy艂y areszt obozowy. Na parterze i pi臋trze przebywali m.in. wi臋藕niowie karnej kompanii i kompanii wychowawczej. Ponadto umieszczano w nim, przywo偶onych od 1943 roku, najcz臋艣ciej z wi臋zienia 艣ledczego w Mys艂owicach, wi臋藕ni贸w policyjnych, pochodz膮cych g艂贸wnie z rejencji katowickiej. W szczeg贸lnych wypadkach wi臋藕ni贸w policyjnych osadzano r贸wnie偶 w celach znajduj膮cych si臋 w piwnicach bloku 11. Byli to przede wszystkim Polacy.
Tre艣膰 wielu inskrypcji, b臋d膮cych cz臋sto ostatnim po偶egnaniem ze 艣wiatem, 艣wiadczy o niezwyk艂ej odwadze oraz wielkim harcie i umi艂owaniu Ojczyzny. Niejednokrotnie zawarte w nich zosta艂y r贸wnie偶 pro艣by skaza艅c贸w, aby o ich losie powiadomi膰 rodzin臋. Nierzadko obok napis贸w znajduj膮 si臋 rysunki, inicja艂y i numery obozowe ich Autor贸w.
Napisy wydrapywane by艂y przy u偶yciu r贸偶nych narz臋dzi: wsuwki do w艂os贸w, o艂贸wka, kredki, ale r贸wnie偶 kawa艂ka ostrego przedmiotu, a nawet paznokcia. Jest tych napis贸w kilkaset, ostatnie nosz膮 dat臋 6 stycznia 1945 roku, wykonane wi臋c zosta艂y na trzy tygodnie przed wyzwoleniem KL Auschwitz. Autor wystawy i publikacji stara艂 si臋 da膰 nie tylko dok艂adn膮 odpowied藕, kim byli ich autorzy, ale r贸wnie偶 w wielu przypadkach prze艣ledzi艂 ich tragiczne losy. Niestety, ze wzgl臋du na szcz膮tkowo zachowan膮 dokumentacj臋 by艂ego KL Auschwitz, nie uda艂o si臋 zidentyfikowa膰 i odtworzy膰 los贸w wszystkich autor贸w napis贸w i rysunk贸w pozostawionych w Bloku 艢mierci.
R贸wnocze艣nie z ukazaniem si臋 ksi膮偶ki, zosta艂a przygotowana przez Dzia艂 Wystawienniczy ekspozycja o takim samym tytule: Pozosta艂 po nich 艣lad... Wystawa, kt贸rej scenariusz opracowany zosta艂 r贸wnie偶 przez autora ksi膮偶ki, dr. Adama Cyr臋, eksponowana jest w holu budynku o艣rodka obs艂ugi odwiedzaj膮cych Pa艅stwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w O艣wi臋cimiu od 12 czerwca 2006 roku.
Adam Cyra, "Pozosta艂 po nich 艣lad...", O艣wi臋cim 2006, str. 108. Wydawnictwo Pa艅stwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w O艣wi臋cimiu.
殴r贸d艂o: Miejsce Pami臋ci i Muzeum Auschwitz-Birkenau |
